Türkiye'nin Şeftali ve Nektarin İhracatındaki Düşüş

Türkiye, Şeftali ve Nektarin İhracatında Liderliği Kaybediyor

İrfan Donat

Türkiye, bu yıl yaşadığı zirai donlar ve kuraklık gibi olumsuz iklim koşulları nedeniyle üretim kaybı ve ihracatta önemli olumsuz etkilerle karşılaşmakta.

ABD Tarım Bakanlığı’nın (USDA) yayınladığı son raporda, Türkiye’nin sert çekirdekli meyve üretimi ve ihracatında, 2025/26 sezonunda ciddi kayıplar öngörülmekte. Özellikle ilkbaharda yaşanan iklim değişiklikleri, üretimi büyük ölçüde olumsuz etkilemiş durumda.

USDA raporuna göre, Türkiye’nin şeftali ve nektarin ihracatının yüzde 45 azalarak 145 bin ton seviyesine ineceği tahmin ediliyor. Kiraz ihracatında ise yüzde 85 gerileme ile 10 bin ton düzeyine düşmesi bekleniyor.

Üretimde Sert Düşüş Beklentisi

2025/26 sezonunda Türkiye’nin şeftali ve nektarin üretiminin yüzde 45 düşüşle 649 bin ton, kiraz üretiminin ise yaklaşık yüzde 60 azalarak 400 bin ton seviyesine gerileyeceği öngörülüyor.

Son 10 yılda, verimli çeşitlerin ve artan nektarin ekim alanlarının etkisiyle üretimde önemli bir artış kaydedilmişken, bu yılki hava koşullarının sektörü zorlayarak ciddi aksamalar yaratması bekleniyor.

İç Tüketimde Artış

USDA raporuna göre, üretimdeki küçülme sebebiyle ihracata ayrılan pay azalırken, iç tüketime yönelim artıyor. Kirazda iç tüketim, toplam üretimin yüzde 98'ine ulaşırken, şeftali ve nektarinde bu oran yüzde 78 düzeyinde kalacak.

Pazar Analizi: AB ve Irak’a Darbe

Türkiye’nin sert çekirdekli meyve ihracatında en önemli pazarlar arasında Rusya, Avrupa Birliği ve Irak bulunmaktadır. Ancak, 2025/26 sezonunun ilk aylarında bu ülkelere yapılan sevkiyatlar %50’nin üzerinde bir düşüş göstermiştir.

Bunun yanı sıra, kirazda Türkiye’nin üç ana pazarına yaptığı ihracat ilk üç ayda yüzde 86 daralmıştır. Rusya, tedarik açığını kapatmak amacıyla Özbekistan, İran ve Azerbaycan gibi alternatif kaynaklardan tedarik sebebiyle zorluklarla karşılaşacak.

Küresel Pazar Üzerindeki Etkiler

Türkiye’deki üretim düşüşü, sadece iç piyasayı değil, ayrıca küresel sert çekirdekli meyve tüketimini de olumsuz yönde etkileyecek. Diğer üretici ülkeler, Türkiye’nin eksik arzını telafi edemiyor.

USDA’nın tahminlerine göre, dünya kiraz üretimi 2025/26’da yüzde 10’dan fazla düşüşle 4,6 milyon ton seviyesine inecek. Dünya şeftali ve nektarin üretiminin ise %6 gerileyerek 23,8 milyon tona düşmesi öngörülmekte. Türkiye’nin yanı sıra Çin, Avrupa Birliği ve ABD’deki üretim düşüşleri de bu süreçte etkili olacak.