27 Ülkeden Gazze İçin Tarihi Ortak Çağrı: İnsani Krize Acil Müdahale ve Engellere Son

Dünya genelinde 27 önemli uluslararası aktör, İngiltere, Kanada ve Avrupa Birliği’nin de aralarında bulunduğu geniş bir koalisyon, Gazze Şeridi’nde giderek derinleşen insani kriz ve yardım operasyonlarının karşılaştığı engeller hakkında ortak bir yazılı açıklama yayımladı. Bu güçlü birlik, bölgede yaşanan “hayal bile edilemeyecek boyutlara ulaşan insani acılar” karşısında uluslararası toplumun vicdanını harekete geçirme ve somut adımlar atma çağrısını yineledi. Özellikle kıtlığın eşiğine gelmiş ve kritik seviyelere ulaşmış gıda güvensizliği durumuna dikkat çekilerek, açlığın durdurulması ve tersine çevrilmesi için “acilen harekete geçilmesi gerektiği” vurgulandı. Bu, sadece bir vicdan çağrısı değil, aynı zamanda uluslararası hukuk ve insani prensipler çerçevesinde acil eylem gerekliliğini ortaya koyan kapsamlı bir uyarı niteliğindedir.

Gazze'de Gözler Önünde Yaşanan İnsani Felaket ve Ekonomik Çöküş

Gazze’deki insani durum, uzun süredir devam eden çatışmalar ve abluka koşulları altında eşi benzeri görülmemiş bir felaket noktasına ulaşmış durumda. Ortak açıklamada belirtildiği gibi, “kıtlık gözlerimizin önünde yaşanıyor” ifadesi, durumun ciddiyetini en çarpıcı şekilde özetlemektedir. Temel gıda maddelerine erişimin dramatik ölçüde kısıtlanması, yetersiz beslenme vakalarını, özellikle de savunmasız gruplar – çocuklar, yaşlılar ve kronik hastalığı olan bireyler – arasında ölümcül boyutlara taşımaktadır. Su, sanitasyon ve hijyen (WASH) altyapısının çökmesi, salgın hastalık riskini artırırken, sağlık sisteminin tamamen işlemez hale gelmesi, yaralılara ve hastalara yönelik temel tıbbi hizmetlerin dahi sunulmasını imkansız kılmaktadır. Bu durum, sadece anlık bir kriz değil, aynı zamanda Gazze’nin zaten kırılgan olan ekonomik yapısını tamamen çökerten, uzun vadede toparlanmayı imkansız kılan bir felakete dönüşmektedir. İşsizlik oranları rekor seviyelere çıkmış, üretim durmuş ve temel piyasa mekanizmaları işlemez hale gelmiştir. Bu insani felaketin ekonomik maliyeti, sadece bölge için değil, tüm uluslararası toplum için büyük bir yük teşkil etmektedir.

Ortak açıklama, insani yardımın en temel ilkesi olan siyasileşmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. İnsani yardım, tarafsızlık, bağımsızlık ve tarafsızlık ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalarak, ihtiyaç sahiplerine koşulsuz bir şekilde ulaştırılmalıdır. Yardım süreçlerinin siyasi veya bürokratik engellere takılması, sadece operasyonel verimliliği düşürmekle kalmıyor, aynı zamanda insani aktörlerin güvenilirliğini zedeleyerek sahada hayati önem taşıyan operasyonları sekteye uğratıyor. Bu durum, yardım dağıtım süreçlerini karmaşıklaştırarak operasyonel maliyetleri artırıyor ve son kullanıcıya ulaşan yardımın miktarını ve etkinliğini düşürüyor. Uluslararası insani yardım kuruluşlarının ve sivil toplum kuruluşlarının (STK) faaliyetlerinin korunması ve siyasi müdahalelerden arındırılması, Gazze gibi kriz bölgelerinde hayat kurtarıcı operasyonların sürdürülebilirliği için elzemdir.

STK'lara Yönelik Kısıtlamaların Yıkıcı Etkisi ve Acil Çağrı

Açıklamada, önemli uluslararası STK’ların, son dönemde getirilen “kısıtlayıcı yeni kayıt gereklilikleri” nedeniyle işgal altındaki Filistin topraklarını terk etmek zorunda kalabilecekleri yönündeki endişeler dile getirildi. Bu tür bürokratik engeller, insani yardım operasyonlarının lojistik ve finansal yükünü artırmakta, zaten kısıtlı kaynaklarla çalışan STK’ların sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Birçok STK, uzun yıllardır bölgede tecrübe edinmiş, yerel topluluklarla güçlü bağlar kurmuş ve uzmanlaşmış hizmetler sunan temel aktörlerdir. Onların bölgeden ayrılması, kritik hizmet alanlarında büyük boşluklar yaratacak ve insani durumu daha da kötüleştirecektir. Bu durum, bölgedeki mevcut insani yatırımın heba olması ve gelecekteki toparlanma çabalarının baltalanması anlamına gelmektedir.

Bu bağlamda, 27 uluslararası ortak, İsrail hükümetine doğrudan bir çağrıda bulunarak, tüm uluslararası STK’ların yardım sevkiyatlarına tam ve engelsiz izin verilmesini talep etti. Ayrıca, temel insani yardım aktörlerinin faaliyet göstermesinin önündeki tüm engellerin, bürokratik kısıtlamalar dahil, derhal kaldırılması gerektiği vurgulandı. Bu çağrı, sadece yeni yardımların girişini değil, aynı zamanda mevcut yardım kuruluşlarının operasyonel kapasitelerini artırarak daha geniş bir erişim sağlamalarını hedeflemektedir. Birleşmiş Milletler (BM), uluslararası STK’lar ve diğer insani yardım ortaklarının, Gazze’ye güvenli ve geniş çaplı erişimini kolaylaştırmak için derhal, kalıcı ve somut adımlar atılması gerektiğinin altı çizildi. Bu adımlar, yardım kamyonlarının geçiş hızının artırılması, ek geçiş noktalarının açılması, güvenlik kontrollerinin kolaylaştırılması ve yardım malzemelerinin bölge içindeki güvenli dağıtımının garanti altına alınmasını içermelidir.

Hayat Kurtaran Yardımların Kesintisiz Akışı ve Sivillerin Korunması

Açıklamada, Gazze’ye kritik yaşam desteği sağlayacak yardımların, yani gıda, beslenme malzemeleri, barınak, yakıt, temiz su, ilaç ve tıbbi ekipman dahil olmak üzere tüm temel ihtiyaçların kesintisiz akışını sağlamak için “tüm geçişler ve güzergahlar”ın kullanılması gerektiği net bir şekilde ifade edildi. Bu, sadece kara geçişlerini değil, aynı zamanda mümkünse deniz ve hava koridorları gibi alternatif rotaların da değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelebilir. Tedarik zincirindeki aksaklıklar ve darboğazlar, yardım malzemelerinin etkin bir şekilde ulaştırılmasını engellemekte, bu da maliyetleri artırarak operasyonel verimliliği düşürmektedir. Her türlü lojistik engelin ortadan kaldırılması, Gazze halkının en temel hayati ihtiyaçlarının karşılanması için kritik önem taşımaktadır.

Yardım dağıtım bölgelerinde sivillerin ve insani yardım görevlilerinin korunması da açıklamanın önemli bir maddesiydi. “Dağıtım bölgelerinde ölümcül güç kullanılmamalı ve siviller, insani yardım görevlileri ve sağlık çalışanları korunmalı” ifadesi, uluslararası insancıl hukukun temel prensiplerine atıfta bulunmaktadır. İnsani operasyonlar, çatışmaların ortasında dahi korunmalı ve yardım görevlileri ile sağlık personeli, faaliyetlerini güvenli bir ortamda yürütebilmelidir. Bu, sadece insani yardımın etkili bir şekilde ulaştırılmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bu zorlu koşullarda görev yapan insanların can güvenliğini de garanti altına alır. Uluslararası hukuk çerçevesinde, insani yardım görevlilerine yönelik saldırılar savaş suçu teşkil edebilir ve bu tür eylemlerin kesinlikle önlenmesi gerekmektedir.

Diplomatik Çabalar ve Acil Çözüm Talepleri

Ortak açıklama, Gazze’deki durumun çözümü için diplomatik çabalara da değinerek, ABD, Katar ve Mısır’a ateşkes ve barış arayışlarındaki gösterdikleri çabalardan dolayı minnettarlığını dile getirdi. Bu ülkelerin arabuluculuk rolleri, mevcut çatışmaların sona erdirilmesi ve daha geniş bir barış sürecinin başlatılması için hayati önem taşımaktadır. Ancak açıklama, diplomatik çabaların hızlandırılması gerektiğini ve acilen somut sonuçlara ulaşılması gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda, üç temel talep net bir şekilde ifade edildi:

1. Savaşı sona erdirecek kapsamlı bir ateşkes: Çatışmaların durması, sivillerin can güvenliğini sağlamanın ve insani yardımların güvenli bir şekilde ulaştırılmasının ön koşuludur. Uzun süreli bir ateşkes, bölgenin istikrara kavuşması ve ekonomik toparlanma için ilk adımdır.
2. Tüm esirlerin serbest bırakılması: Bu adım, gerilimi azaltacak ve kalıcı bir barış anlaşmasının önünü açacak önemli bir insani jesttir.
3. Yardımların Gazze’ye karadan engelsiz şekilde girmesi: En temel insani ihtiyacı karşılamak için, kara geçiş noktalarından kesintisiz ve yeterli miktarda yardımın girişine izin verilmelidir. Bu, kıtlığın önlenmesi ve insani felaketin önüne geçilmesi için mutlak bir gerekliliktir.

Bu üç talep, Gazze’deki mevcut krizin hem acil insani boyutunu hem de daha geniş kapsamlı siyasi çözüm gerekliliğini yansıtmaktadır. Bunlar, finansal ve ekonomik istikrarın yeniden tesis edilmesi için de temel şartlardır.

Uluslararası Ortaklar Koalisyonu: Güçlü ve Birleşik Bir Ses

Bu önemli açıklamaya imza atan 27 uluslararası ortak arasında, Avrupa Birliği’nden birçok kilit ülke ve küresel güçler yer almaktadır. İmza atanlar arasında Avustralya, Belçika, Kanada, Kıbrıs, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İrlanda, Japonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, İsviçre ve İngiltere dışişleri bakanları bulunmaktadır. Ayrıca, Avrupa Birliği’nin üst düzey temsilcileri olan AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, AB Komisyonunun Akdeniz’den sorumlu üyesi Dubravka Suica ve AB Komisyonunun Eşitlik, Hazırlıklılık ve Kriz Yönetiminden sorumlu üyesi Hadja Lahbib de açıklamaya destek veren isimler arasındadır.

Bu geniş ve çeşitli uluslararası koalisyonun bir araya gelmesi, Gazze’deki insani durumun uluslararası toplumun gündeminin en üst sıralarında yer aldığını ve bu konuda acil, koordineli bir müdahale gerektiği konusundaki küresel fikir birliğini gözler önüne sermektedir. Bu kadar çok sayıda ülkenin ve üst düzey yetkilinin aynı konuda ortak bir duruş sergilemesi, açıklamanın ağırlığını ve önemini artırmakta, uluslararası baskının ciddiyetini vurgulamaktadır. Bu birleşik çağrı, Gazze’deki kıtlık ve insani krizle mücadele etmek ve bölgede uzun vadeli barış ve istikrar sağlamak için uluslararası toplumun kararlılığının bir göstergesi olarak kayıtlara geçmiştir.