Warren Buffett: Yatırımcıların Yaptığı Korkunç Hata

Warren Buffett: Etkin Piyasa Hipotezi Bir Yanılgıdır

Efsanevi yatırımcı Warren Buffett, finans piyasalarında yaygın kabul gören ancak kendisinin şiddetle karşı çıktığı Etkin Piyasa Hipotezi (EMH) teorisini defalarca reddetti. Bu hipotez, hisse senedi fiyatlarının tüm ilgili bilgileri anında yansıttığını ve bu nedenle her zaman adil değerinde işlem gördüğünü savunur. EMH'ye göre, piyasayı yenmek ve piyasa ortalamasının üzerinde getiri sağlamak sistematik olarak imkânsızdır, çünkü tüm bilgiler zaten fiyatlara yansımıştır.

Ancak Buffett, bu görüşün piyasayı istikrarlı hale getirmesi ve ortalamaların üzerinde getiri sağlamanın imkânsız olması gerektiği iddiasına karşı çıkıyor. Kendi eşsiz başarısına işaret eden Omaha Kâhini, dikkatli yatırımcıların titiz analizler ve disiplinli yatırım stratejileri sayesinde üstün finansal sonuçlar elde edebileceğinin mümkün olduğunu savunuyor. Bu, piyasadaki "hataların" veya yanlış fiyatlamaların deneyimli yatırımcılar için fırsatlar yarattığı anlamına gelir.

Etkin Piyasa Hipotezi (EMH) Nedir?

EMH, finansal piyasaları “veri açısından etkin” olarak tanımlayan bir teoridir. Bu görüşe göre, bir varlığın fiyatı, o varlıkla ilgili tüm mevcut kamusal veriyi anında ve doğru bir şekilde yansıtır. Dolayısıyla, piyasayı doğru zamanda yakalamaya çalışmanın veya içeriden bilgiye dayalı olmayan herhangi bir stratejinin, geniş piyasa getirilerinden (özellikle işlem maliyetleri ve vergiler sonrası) daha yüksek getiri sağlamayacağı öne sürülür. Çünkü bir şirketin değerini etkileyen herhangi bir yeni veri zaten hisse fiyatına çoktan yansımış olacaktır.

Pasif endeks fonlarının 1970'lerde, ekonomistlerin EMH üzerine yoğun tartışmalar yürüttüğü dönemlerde ortaya çıkması bir tesadüf değildir. Bu fonlar, aktif olarak borsa ortalamalarını yenmeye çalışmak yerine, belirli bir piyasa endeksinin (örneğin S&P 500) getirilerini taklit etmeye odaklanır. Bu strateji, EMH'nin temel argümanlarıyla uyumlu bir yatırım felsefesini temsil eder.

Warren Buffett Neden Karşı Çıkıyor?

Buffett, piyasanın “genel olarak oldukça etkin” olduğunu kabul etse de, yatırımda EMH stratejisinin benimsenmesini "korkunç bir hata" olarak nitelendiriyor. Ona göre yatırım, iş dünyasının derinlemesine değerlemesine dayanmalıdır. Yatırım efsanesi, 2022'de hissedarlara yazdığı mektupta, “Hisse senetlerinin sık sık gerçekten aptalca fiyatlardan işlem gördüğünü; hem çok yüksek hem de çok düşük fiyatlandığını anlamak çok önemlidir. ‘Etkin’ piyasalar sadece ders kitaplarında vardır” ifadelerini kullandı.

Buffett, kendi argümanını desteklemek için piyasa ortalamalarını sürekli olarak geride bırakan ve düşük değerli hisseleri tespit edip satın alan mentorü Benjamin Graham dahil olmak üzere başarılı değer yatırımcılarını örnek gösteriyor. Daha da önemlisi, Warren Buffett'ın bizzat kendisinin Berkshire Hathaway çatısı altında uzun yıllardır piyasa ortalamalarının çok üzerinde getiriler sağlaması, borsaların sanıldığı kadar etkin olmadığının en büyük kanıtıdır. Buffett, bunun titiz analiz ve disiplinli yatırım uygulamalarının daha iyi performans getirebileceğini açıkça gösterdiğini belirtiyor.

Ortalama Yatırımcılar İçin Buffett’ın Çözümü

Warren Buffett, kendi olağanüstü yatırım başarısına ve EMH eleştirilerine rağmen, bireysel yatırımcıların çoğunun düşük maliyetli endeks fonlarını tercih etmesi gerektiğini savunur. Bu tavsiye, özellikle S&P 500'ü baz alan bir endeks fonuna önemli bir pay ayırmayı içerir. Bu yaklaşım ilk bakışta çelişkili görünse de, aslında farklı yatırımcıların hedeflerine, yaşam tarzlarına ve risk toleranslarına uygun farklı stratejilere sahip olması gerektiği anlamına gelir.

Buffett, aktif değer yatırımının piyasayı yenebileceğini kabul etse de, bunun çok fazla zaman, derin uzmanlık ve güçlü bir duygusal kontrol gerektirdiğini vurgular. Çoğu bireysel yatırımcıda bu yetilerin bulunmadığına inanır. Bu nedenle, piyasayı doğru zamanda yakalamaya çalışmak yerine, yatırımcıların piyasa koşulları ne olursa olsun düzenli olarak belirli bir tutarı endeks fonlarına yatırmasını önerir. Dolar maliyet ortalaması (Dollar-cost averaging) olarak bilinen bu strateji, piyasa dalgalanmalarının duygusal etkisini en aza indirir ve yatırımcıların piyasanın uzun vadeli büyümesinden elde edilen getirilerden düzenli olarak pay almasını sağlar.

Buffett, 2013'te hissedarlara yazdığı bir mektupta, “Profesyonel olmayanların hedefi kazananları seçmek olmamalıdır, bunun yerine topluca iyi performans gösterecek işletmelerin bir kesitine sahip olmaları gerekir” tavsiyesinde bulunmuş ve düşük maliyetli bir S&P 500 endeks fonunun bu hedefi gerçekleştireceğini eklemiştir.

Warren Buffett, başarılarının bir kısmını alaycı bir şekilde EMH savunucularına borçlu olabileceğini de not eder. 1988’de yazdığı bir mektupta, “Doğal olarak, EMH’yi yutan öğrencilere ve saf yatırım profesyonellerine verilen zarar, bize olağanüstü bir fayda sağlamıştır. Herhangi bir tür mücadelede (finansal, zihinsel veya fiziksel) denemenin bile boşuna olduğunu öğrenen rakiplerinizin olması sizin için muazzam bir avantajdır” ifadeleriyle, piyasanın tam etkinliğine inananların, aslında piyasayı yenebilecek yetenekli yatırımcılara daha fazla fırsat sunduğunu ima etmiştir. Sonuç olarak, Omaha Kâhini, piyasaların mevcut tüm bilgileri anında fiyatladığı görüşüne katılmasa da, borsa ortalamalarını istikrarlı bir şekilde yenebilmenin gerçek zorluklarını kabul etmekte ve bu nedenle bireysel yatırımcıların önemli bir kısmının endeks fonlarına yatırım yapmasını desteklemektedir.