TCMB Raporu: Ağustosta Enflasyon Ana Eğilimi Yavaşladı

TCMB Fiyat Gelişmeleri Raporu: Enflasyonda Ana Eğilim Yavaşladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), ağustos ayına ilişkin Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu kamuoyu ile paylaştı. Rapora göre, tüketici fiyatları ağustos ayında yüzde 2,04 oranında artış gösterirken, yıllık enflasyon 0,57 puanlık bir düşüşle yüzde 32,95 seviyesinde gerçekleşti. Bu dönemde, enflasyonun ana eğiliminde gözle görülür bir yavaşlama olduğu tespiti öne çıktı. Ancak, gıda ve tütün ürünlerindeki fiyat artışları bu yavaşlamanın üzerinde baskı oluşturan ana faktörler arasında yer aldı.

Gıda ve Tütün Fiyatları Yükselişte: Olumsuz Hava Koşulları ve ÖTV Etkisi

Ağustos ayında tüketici fiyatları üzerindeki en belirgin yukarı yönlü baskı, gıda ve tütün ürünleri gruplarından geldi. Gıda fiyatları, son aylarda enflasyon üzerinde destekleyici bir rol oynarken, ağustos ayında yüzde 3,02'lik önemli bir artışla grubun yıllık enflasyonunu yüzde 33,28'e yükseltti. Bu artışta, zirai don ve kuraklık gibi olumsuz hava koşullarının tarımsal üretimi etkilemesi belirleyici oldu.

Raporda, işlenmemiş gıda grubunda bir süredir gözlenen destekleyici seyrin tersine döndüğü, özellikle taze meyve, kırmızı ve beyaz et ile yumurta kalemleri öncülüğünde yüzde 2,02'lik bir yükseliş yaşandığı belirtildi. İşlenmiş gıda grubunda ise aylık fiyat artışı yüzde 3,83 ile bir önceki aya kıyasla belirgin bir şekilde güçlendi. Bu artışlar, başta ekmek ve tahıllar (yüzde 5,77), süt ve süt ürünleri ile alkolsüz içecekler olmak üzere grubun geneline yayıldı.

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları ise ağustos ayında yüzde 6,04'lük yüksek bir artış kaydetti ve grubun yıllık enflasyonu 1,93 puan yükselerek yüzde 29,71'e ulaştı. Bu yükselişte, temmuz ayında tütün ürünlerinde yapılan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) artışının bir kısmının firmalarca ağustos ayına yansıtılması etkili oldu.

Enerji Enflasyonunda Zayıflama ve Diğer Gruplardaki Gelişmeler

Ağustos ayında enerji enflasyonu zayıf bir seyir izledi. Enerji fiyatları sadece yüzde 0,64 artarken, grup yıllık enflasyonu, yüksek baz etkisiyle 8,23 puan azalarak yüzde 33,66 seviyesine geriledi. Bu dönemde tüp gaz ve şebeke suyu fiyatlarında sırasıyla yüzde 2,11 ve yüzde 1,29 artışlar yaşanırken, akaryakıt fiyatları yataya yakın bir seyir izledi.

Hizmet enflasyonu bir önceki aya göre yavaşlama göstererek aylık bazda yüzde 2,65 artış kaydetti. Grubun yıllık enflasyonu 2,77 puan düşüşle yüzde 45,77 oldu. Alt gruplar bazında ise kira enflasyonu öne çıktı. Kontrat yenileme oranlarındaki yüksek seyirle birlikte kira grubu aylık enflasyonu yüzde 4,61 olarak gerçekleşirken, yıllık enflasyon 4,62 puan düşüşle yüzde 74,33 seviyesinde belirlendi. Ulaştırma hizmetleri fiyatlarındaki yüksek aylık artışta ise hava yolu ile yolcu taşımacılığındaki (yüzde 36,43) belirleyici etki dikkat çekti. Talep koşullarına duyarlı hizmet kalemlerinde ise daha ılımlı bir görünüm kaydedildi.

Temel mal grubu fiyatları ağustos ayında görece yatay bir seyir izlerken, grubun yıllık enflasyonu yüzde 19,85 seviyesinde gerçekleşti. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda gerilerken, dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 0,73 ile önceki aya kıyasla zayıfladı. Bu gelişmede mobilya fiyatlarındaki düşüş (yüzde -0,67) ve otomobil fiyat artışındaki yavaşlama etkili oldu. ÖTV oranlarında yapılan değişikliklerin genel otomobil fiyatlarına yansıması ise sınırlı kaldı. Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar, bir önceki aydaki belirgin düşüşün ardından bu dönemde yüzde 0,77 ile daha düşük bir oranda geriledi.

Enflasyona Katkılar ve Çekirdek Enflasyon Göstergeleri

TCMB raporuna göre, ağustos ayında enflasyonun ana eğiliminin yavaşladığı, hizmet, temel mallar ve enerji gruplarının enflasyona katkılarının azaldığı gözlendi. Enerji, hizmet ve temel mallar gruplarının enflasyona katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,77, 0,60 ve 0,31 puan azalırken, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkol-tütün-altın gruplarının katkısı ise sırasıyla 1,04 ve 0,07 puan arttı.

Mevsimsellikten arındırılmış veriler, tüketici fiyatlarının aylık artışının bir önceki aya kıyasla düşük bir oranda gerilediğini gösterdi. Gıda hariç bakıldığında tüketici enflasyonunda önemli ölçüde yavaşlama kaydedildi. Aylık artışlar, B endeksinde bir önceki aya benzer oranda gerçekleşirken, C endeksinde zayıfladı. B endeksini oluşturan gruplardan hizmet ve temel mallarda fiyat artışının zayıfladığı, ancak işlenmiş gıdada güçlendiği belirtildi. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, ağustos ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda yavaşladığına, üç aylık ortalamalar bazında ise yatay seyrettiğine işaret etti.

Üretici Fiyatlarındaki Yükseliş: Enerji ve Gıda Öncülüğünde

Yurt içi üretici fiyatları (Yİ-ÜFE) ağustos ayında yüzde 2,48 ile yüksek bir oranda artış kaydetti. Bu artışla birlikte yıllık üretici enflasyonu 0,97 puan yükselerek yüzde 25,16 seviyesine ulaştı. Ana sanayi grupları itibarıyla enerji grubundaki fiyat artışı yüzde 6,39 ile öne çıkarken, dayanıksız tüketim, ara malı, dayanıklı tüketim ve sermaye malı gruplarında da artışlar gözlendi. Sektörel bazda tütün ürünleri, elektrik, doğal gaz, giyim eşyası ve gıda ürünleri imalatı, üretici fiyat artışlarıyla öne çıkan alt gruplar arasında yer aldı.

Genel görünüm itibarıyla, TCMB'nin ağustos ayı raporu, enflasyonun ana eğiliminde gözlenen yavaşlamanın olumlu bir gelişme olduğunu, ancak gıda ve tütün gibi belirli kalemlerdeki yüksek artışların ve üretici fiyatlarındaki yukarı yönlü seyrin enflasyon görünümü üzerindeki baskıyı sürdürdüğünü ortaya koydu.