TCMB: Ağustos Enflasyonu Yavaşladı, Gıda ve Tütün Etkili

TCMB Ağustos Fiyat Gelişmeleri Raporu: Enflasyonda Ana Eğilim Yavaşladı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), finans piyasalarının merakla beklediği Ağustos Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu yayımladı. Rapora göre, Ağustos ayında tüketici fiyatları yüzde 2,04 oranında yükselirken, yıllık enflasyon bir önceki aya göre 0,57 puan düşüşle yüzde 32,95 olarak kaydedildi. Bu düşüş, enflasyonun ana eğiliminde bir yavaşlama olduğuna işaret etti.

Tüketici Fiyatlarında Genel Görünüm ve Başlıca Etkenler

Aylık bazda enflasyonu yukarı çeken başlıca gruplar gıda ve tütün fiyatları oldu. Özellikle gıda fiyatları üzerinde olumsuz hava koşullarının etkisi belirgin bir şekilde hissedildi. İşlenmemiş gıda grubunda bir süredir devam eden destekleyici seyir tersine dönerken, işlenmiş gıda fiyatlarında artışlar güçlendi. Temmuz ayında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) oranında yapılan artışın bir kısmının firmalarca Ağustos ayına yansıtılmasıyla tütün ürünleri fiyatlarındaki yükseliş sürdü.

Öte yandan, bu dönemde enerji enflasyonu zayıf bir seyir izledi. Hizmet enflasyonu bir önceki aya kıyasla yavaşlarken, alt gruplar bazında kira enflasyonu öne çıktı. Talep koşullarına duyarlı hizmet kalemlerinde daha ılımlı bir görünüm kaydedilirken, temel mal enflasyonunda olumlu bir seyir izlendi.

Üretici Fiyatları ve Enflasyona Katkılar

Üretici fiyatları (ÜFE) ise bu dönemde enerji, tütün ve gıda kalemleri öncülüğünde yüzde 2,48 ile yüksek bir oranda artış kaydetti ve üretici enflasyonu yıllık bazda yüzde 25,16'ya yükseldi.

Rapora göre, enerji, hizmet ve temel mallar gruplarının tüketici enflasyonuna katkıları bir önceki aya kıyasla sırasıyla 0,77, 0,60 ve 0,31 puan azaldı. Buna karşın, gıda ve alkolsüz içecekler ile alkol-tütün-altın gruplarının katkısı sırasıyla 1,04 ve 0,07 puan artış gösterdi. Mevsimsellikten arındırılmış verilerle, tüketici fiyatlarının aylık artışı bir önceki aya kıyasla geriledi. Gıda hariç bakıldığında tüketici enflasyonu önemli ölçüde yavaşladı. TCMB bünyesinde takip edilen göstergeler, Ağustos ayında enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda yavaşladığına, üç aylık ortalamalar bazında ise yatay seyrettiğine işaret etti.

Sektörel Bazda Fiyat Gelişmeleri

Hizmet Sektöründe Yavaşlama, Kira Enflasyonu Öne Çıktı

Hizmet sektörü fiyat artışı Ağustos ayında yüzde 2,65 ile önceki aya kıyasla yavaşladı ve grubun yıllık enflasyonu 2,77 puan azalarak yüzde 45,77 oldu. Yıllık enflasyon, haberleşme dışındaki tüm alt gruplarda geriledi. Aylık fiyat artışlarında, kira ve ulaştırma hizmetleri öne çıktı. Kontrat yenileme oranındaki yüksek seyrin etkisiyle kira grubu aylık enflasyonu yüzde 4,61, yıllık enflasyonu ise 4,62 puan düşüşle yüzde 74,33 olarak gerçekleşti. Ulaştırma hizmetlerindeki yüksek aylık artışta ise hava yolu ile yolcu taşımacılığındaki yüzde 36,43'lük yükseliş belirleyici oldu.

Temel Mal Grubunda Yatay Seyir ve Dayanıklı Tüketimde Zayıflama

Bu dönemde temel mal grubu fiyatları görece yatay seyrederken, grubun yıllık enflasyonu yüzde 19,85 seviyesinde gerçekleşti. Yıllık enflasyon tüm alt gruplarda geriledi. Dayanıklı tüketim mallarında fiyat artışı yüzde 0,73 ile önceki aya kıyasla zayıfladı. Bu gelişmede, mobilya fiyatlarındaki düşüşün (yüzde -0,67) ve otomobil fiyat artışındaki yavaşlamanın etkisi hissedildi. Beyaz eşya fiyatlarındaki aylık artış ise yüzde 1,20 olarak kaydedildi. Giyim ve ayakkabı alt grubunda fiyatlar, bir önceki aydaki belirgin düşüşün ardından, bu dönemde yüzde 0,77 ile daha düşük bir oranda geriledi.

Enerji Fiyatlarında Baz Etkisi ve Sınırlı Yükseliş

Enerji fiyatları Ağustos ayında yüzde 0,64 artarken, grup yıllık enflasyonu yüksek bazın etkisiyle 8,23 puan azalarak yüzde 33,66 oldu. Tüp gaz ve şebeke suyu fiyatları sırasıyla yüzde 2,11 ve yüzde 1,29 artarken, akaryakıt fiyatları yataya yakın seyretti.

Gıda ve Alkolsüz İçecek Fiyatlarında Olumsuz Hava Koşulları Etkisi

Son aylarda destekleyici bir konumda olan gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Ağustos ayında yüzde 3,02 ile belirgin bir oranda yükselerek, grubun yıllık enflasyonunu yüzde 33,28'e taşıdı. Bu gelişmede zirai don ve kuraklık gibi olumsuz hava koşullarının etkisi hissedildi. İşlenmemiş gıda alt grubunda yıllık enflasyon 9,14 puan artışla yüzde 34,94'e, işlenmiş gıda alt grubunda ise 1,85 puan artışla yüzde 31,35'e yükseldi. Aylık bazda, işlenmiş gıda fiyatları yüzde 3,83 ile önceki aya kıyasla belirgin oranda güçlenirken, artışlar başta ekmek ve tahıllar (yüzde 5,77), süt ile süt ürünleri ve alkolsüz içecekler olmak üzere grup geneline yayıldı.

Alkol ve Tütün Fiyatlarında ÖTV Yansımaları

Alkollü içecekler ve tütün ürünleri fiyatları Ağustos ayında yüzde 6,04 artarken, grubun yıllık enflasyonu 1,93 puan yükselişle yüzde 29,71 oldu. Bu artışta, Temmuz ayında tütün ürünleri ÖTV oranında yapılan artışın bir kısmının firmalarca Ağustos ayına yansıtılması etkili oldu.