Nasdaq'tan Çinli Manipülatörlere Sıkı Denetim Hareketi

Nasdaq'tan Çinli Firmaların "Pump and Dump"ına Karşı Kapsamlı Hamle

ABD'nin teknoloji odaklı borsası Nasdaq, piyasa bütünlüğünü korumak ve yatırımcıları manipülasyonlardan muhafaza etmek amacıyla önemli bir adım attı. Borsa, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde işlem gören Çinli şirketlerle bağlantılı şüpheli "pump and dump" (doldur boşalt) borsa manipülasyonu vakalarının önüne geçmek için kote olma kurallarını ve işlem standartlarını sıkılaştıracağını duyurdu. Bu kararlı hamle, finans piyasalarında uzun süredir devam eden bir sorunun, son dönemde artan Çinli şirket odaklı vakalarla yeni bir boyut kazanması üzerine geldi.

"Pump and dump" şeması, çıkar çatışması bulunan kişi veya grupların, küçük hacimli ve spekülatif hisse senetlerinin fiyatlarını yapay olarak şişirip, ardından kendi ellerindeki hisseleri aniden ve yüksek fiyattan satarak piyasadan çekilmesi prensibine dayanır. Bu durum, hisse fiyatında ani bir düşüşe yol açarak geride kalan saf yatırımcıların ciddi kayıplar yaşamasına neden olur. Nasdaq'ın bu adımı, bu tür etik dışı uygulamaların piyasa güvenilirliğini sarsmasını engellemeyi hedefliyor.

Sıkılaşan Kote Kuralları ve Hızlandırılmış Delist Süreçleri

Financial Times'ın haberine göre, Nasdaq'ın çarşamba günü yaptığı açıklamada, kote olma standartlarını karşılamayan küçük ölçekli hisse senetleri için borsa kotundan çıkarılma ve askıya alınma süreçlerinin "hızlandırılmış bir süreç" ile yürütüleceği belirtildi. Bu, ilgili şirketler için ihlal durumlarında daha hızlı ve kesin sonuçlar doğuracak bir mekanizma anlamına geliyor. Ayrıca, "esas olarak Çin'de faaliyet gösteren şirketler" için uygulanan asgari halka açıklık oranı gerekliliklerinin de değiştirileceği vurgulandı. Bu değişiklikler, manipülasyona açık hisse senetlerinin piyasada serbest dolaşımını ve likidite yapısını daha sağlıklı bir temele oturtmayı amaçlıyor.

Artan Manipülasyon Vakaları ve Milyarlarca Dolarlık Kayıplar

Nasdaq'ın bu düzenlemeleri, borsa bünyesinde gerçekleştirilen iç denetim süreçlerinin ardından geldi. Bu denetimler, özellikle Çin merkezli şirketlerle bağlantılı "pump and dump" işlemlerine ilişkin ciddi bulguları ortaya koydu. ABD'de yeni halka arzlarda lider konumda olan Nasdaq, yıllardır bu tür manipülasyonlarla mücadele ediyor olsa da, son aylarda Çinli firmalarla bağlantılı şüpheli işlemlerin hızla arttığı tespit edildi.

Yatırımcılar, sosyal medya platformlarında yoğun şekilde tanıtımı yapılan birkaç küçük ölçekli Nasdaq'ta işlem gören Çinli hisseye yatırım yaparak milyarlarca dolar kaybetti. Bu durumun vahametini gösteren önemli bir veri ise Federal Soruşturma Bürosu'ndan (FBI) geldi. FBI, Temmuz ayında "pump and dump" dolandırıcılığına ilişkin mağdur şikâyetlerinde yıllık bazda %300 artış yaşandığını açıkladı. Bu çarpıcı artış, manipülatif faaliyetlerin ne denli yaygınlaştığının ve ciddi bir tehdit oluşturduğunun açık bir göstergesi.

Özellikle dikkat çeken bir örnekte, Nasdaq Bileşik Endeksi'nde yer alan mikro ölçekteki 7 Çin menşeili hissenin değeri, temmuz ayında sadece birkaç işlem seansında yüzde 80'den fazla düşerek toplamda 3,7 milyar dolar piyasa değerini silmişti. Habere göre, bu hisseler, yatırımcılara özellikle WhatsApp grupları ve diğer sosyal medya platformları aracılığıyla pazarlanarak spekülatif bir yükseliş trendi yaratılmaya çalışılmıştı.

Regülasyon Boşlukları ve Denetim Zorlukları

Manipülasyon vakalarının artışında, ABD'nin denetim kurumu Halka Açık Şirket Muhasebe Gözetim Kurulu'nun (PCAOB) geçmişte Nasdaq'ta işlem gören şirketlerin denetimlerini yapan bazı Çinli muhasebe firmalarının denetiminde zorluk yaşaması da etkili oldu. Bu denetim sorunları, şirketlerin mali tablolarının şeffaflığı ve doğruluğu konusunda soru işaretleri yaratmış, manipülatif faaliyetler için zemin hazırlamıştı.

Nasdaq Küresel Hukuk, Risk ve Düzenleme Sorumlusu John Zecca, borsanın bu duruma kayıtsız kalmadığını ve "ABD piyasalarında, özellikle esas olarak Çin'de faaliyet gösteren küçük şirketler özelinde gözlemlenen aşırı oynaklık ve olası piyasa manipülasyonlarını izlemekte olduğunu" belirtti. Bu açıklama, Nasdaq'ın sorunun ciddiyetini kabul ettiğini ve aktif bir izleme mekanizması işlettiğini teyit ediyor.

Yeni Finansal Eşikler ve Piyasa Bütünlüğü Hedefi

Teknoloji ağırlıklı borsa, net gelir standardı kapsamında kote olan küçük şirketlerde halka açık serbest dolaşımdaki hisse değerinin asgari tutarını 15 milyon dolara çıkaracağını duyurdu. Bu, piyasada işlem gören hisselerin belirli bir büyüklüğe sahip olmasını ve manipülasyona karşı daha dirençli olmasını sağlamayı hedefliyor. Ayrıca, Çin gibi "kısıtlayıcı piyasalardan" gelen şirketlerin en az 25 milyon dolarlık halka arz büyüklüğüne sahip olmasını gerektiren 2020 yılında kabul edilen kural da bir kez daha yinelendi. Bu eşikler, özellikle riskli piyasalardan gelen şirketler için daha yüksek bir finansal ve operasyonel sağlamlık standardı belirliyor.

Çinli Şirketlerin Yapısal Özellikleri ve Nasdaq'ın Endişeleri

Nasdaq'ın çarşamba günü yaptığı bildiride, Ağustos 2022'den bu yana ABD düzenleyicilerine ilettiği dosyaların yaklaşık %70'inin Çinli şirketlerin işlem faaliyetleriyle ilgili olduğu dikkat çekti. Söz konusu bildiride, Çinli şirketlerde şirket içerisindeki yatırımcıların yüksek oranda hisseye sahip olduğuna ve bunun Çinli yatırımcıların ciddi miktardaki katılımı ile birleştiğine dikkat çekildi. Bu durum, hisse senedi tabanının daralmasına ve belirli gruplar tarafından kolayca manipüle edilmesine olanak tanıyor.

Açıklamada Nasdaq'ın, ikincil piyasalarda adil ve düzenli işlemi destekleyecek yeterli yatırımcı tabanı ve işlem ilgisinin teşvik edilmediği riskinden endişe duyduğuna işaret edildi. Nasdaq Bileşik Endeksi’nde işlem gören hisse promosyonlarını takip eden ve bu hisseleri engellemeye yönelik bir kampanya başlatan borsa yazarı Edwin Dorsey, Nasdaq’ın açıklamasını "makul bir adım" olarak nitelendirdi. Ancak Dorsey, bu adımın yalnızca "dolandırıcıların yeni kote şirketler yerine aynı hisse sembollerini yeniden kullanmasına" yol açabileceği endişesini de dile getirerek, manipülatörlerin her zaman yeni yollar bulma potansiyeline dikkat çekti.