Libra'nın Hayaleti: Stripe'ın Tempo Projesi Üzerine Değerlendirme

Christian Catalini, Stripe'ın Tempo'sunu Değerlendiriyor

Christian Catalini, Facebook'un Libra projesinin eş-kurucusu, Stripe'ın Tempo ve Circle'ın Arc projelerinin ticari olarak başarılı olabileceğini ancak bu başarıların kriptonun merkeziyetsizlik idealinin kaybına yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu.

Libra'nın Başlangıcı ve Düşüşü

Libra, 2019 yılında Meta tarafından oluşturan, çeşitli stabil varlıklarla desteklenen küresel bir dijital para birimi yaratma cesur bir girişimdi. Bu proje, ödemeleri mesajlaşmayı kadar sorunsuz hale getirme vaadinde bulunuyordu; fakat finansal egemenlik, sistemik risk ve kullanıcı gizliliği konularındaki düzenleyici endişeler nedeniyle anında bir tepki aldı. 2022 yılına gelindiğinde, Libra yeni ismi olan Diem ile imajını yenilemeye çalışsa da, projeyi kapatmak zorunda kaldı ve varlıkları satıldı.

Yurttaşlık ve Düzenleyicilerin Etkisi

Catalini, Libra'nın baş ekonomisti olarak, projenin başlangıçtaki tasarımının aylarca düzenleyici müzakerelerin ardından nasıl daraltıldığını yeniden hatırlattı. Açık tasarımın, kamuya açık cüzdanların bırakılmasıyla birlikte kısıtlandığını belirtti. Düzenleyiciler, sorunlar çıktığında iletişim kurabilecekleri ve cezalandırabilecekleri bir aracının olmasını talep ediyorlardı.

Tempo ve Arc'in Yükselişi

Stripe'ın Tempo ve Circle'ın Arc projeleri, yeni bir ödeme odaklı blockchain yapısı olarak öne çıkıyor. Circle, Arc'ı 12 Ağustos'ta lansmanını yaparak, stabilcoin finansmanı için özel olarak tasarlanmış bir Layer-1 ağı olarak tanıttı. Public chainlerin dalgalanan gaz tokenlerine relyan yerine, Arc USDC kullanarak ön ödemeli maliyetler sunuyor.

Kültürel ve Jeopolitik Ayrışma

Catalini, hızla gelişen bu projelerin eski finans sistemini yepyeni oyuncularla inşa etme riski taşıdığını savundu. Tüketici kart ağları ve bankaların yerini almak yerine, fintech devlerini dominant bir konuma yükseltebilir. Aynı zamanda, bu yeni ağların coğrafi olarak ayrışabileceğini ve Batı ile Doğu bloklarının tek bir kurumsal altyapıyı paylaşma olasılığının düşük olduğunu da belirtti.

Sonuç: Kurumsal Merkezileşmenin Dönüşü

Catalini, Tempoyu Libra'nın hayaleti üzerine bir referandum olarak nitelendirdi. Eğer başarılı olursa, bunun, Libra'nın tasarımından değil, zamanlamasından kaynaklanan bir başarısızlık olabileceğini göstereceğini belirtti. Ayrıca, açık ve izinler gerektirmeyen bir para anlayışının daha pragmatik, merkezi çözümler tarafından geride bırakıldığını vurguladı.