İran, BM Yaptırımlarına karşı UAEA ile İşbirliğini Donduruyor

İran'dan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na Darbe

İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi, Avrupa ülkelerinin Tahran’a yönelik Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını yeniden devreye sokma girişimlerine yanıt olarak, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile olan işbirliğini durduracağını duyurdu.

Gelişmeler ve Toplantı Notları

Konseyin yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan başkanlığında gerçekleştirilen toplantıda, bölgedeki gelişmeler ile İsrail’in saldırgan tutumu masaya yatırıldı. 2015 yılında imzalanan nükleer anlaşmanın tarafları olan İngiltere, Fransa ve Almanya ile yapılan görüşmelerde, BM yaptırımlarının yeniden devreye sokulması konusundaki durumlar ele alındı.

“Snapback” Mekanizması ve Yaptırım Tartışmaları

İlgili toplantıda, İngiltere, Fransa ve Almanyanın, ABD’nin 2018'deki tek taraflı çekilişinin ardından devreye sokmayı planladığı “snapback” mekanizması gündeme geldi. Bu mekanizma, İran’ın nükleer anlaşmayı ihlal etmesi durumunda BM yaptırımlarının tekrar uygulanmasını sağlamakta.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Avrupalı ülkelerin anlaşmayı ihlal ettikleri ve katılımcı niteliğini kaybettikleri gerekçesiyle söz konusu mekanizmayı uygulamak için hukuki bir dayanağa sahip olmadıklarını ifade etti.

Durumun Ciddiyeti ve Son Gelişmeler

Rusya ve Çin’in BM Güvenlik Konseyi'ne yaptığı ortak başvuruda, Avrupalı devletlerin “snapback” mekanizmasını işletme kararının hukuken geçersiz olduğu vurgulandı. İran’ın 9 Eylül’de UAEA ile vardığı anlaşma, Avrupa ülkeleri tarafından olumlu karşılanmasına rağmen yeterli bulunmadı.

2231 sayılı BMGK kararı çerçevesindeki uygun prosedür gereği, İran’a yönelik yaptırımların yeniden uygulanmaması öngörülen karar tasarısı, son oylamada reddedildi. Eğer yeni bir anlaşma sağlanmazsa, “snapback” mekanizması 28 Eylül tarihinde devreye girecek ve yaptırımlar otomatik olarak yeniden uygulanacak.