Gençler Çalışma İsteğini Kaybediyor: NEET Oranı Neden Yükseliyor?

Gençlerin İş Arama Hevesi Yok: NEET Oranı Türkiye'de Yükseliyor

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve Dr. Saliha Tanrıverdi tarafından yayımlanan en son araştırma, Türkiye'deki genç işgücünün ciddi sorunlar yaşadığını ortaya koyuyor. "Genç kuşakta ne eğitimde ne istihdamda (NEET) olanların çok boyutlu analizi" başlıklı çalışmaya göre, Türkiye, Avrupa’da en yüksek NEET oranına (yani ne eğitimde ne de istihdamda bulunan gençler) sahip ülke konumunda.

Türkiye'deki NEET Oranı ve İş Aramayan Gençler

2024 itibarıyla 15–24 yaş grubunda NEET oranı yüzde 22,9 olarak kaydediliyor. Bu oran, Türkiye’yi Avrupa Birliği ülkeleri arasında birinci sıraya yerleştiriyor. Derin bir yapısal istihdam ve eğitim sorununun varlığı dikkat çekiyor. Ancak en çarpıcı bulgu, NEET gençlerin büyük çoğunluğunun iş aramaması. Kadınlarda bu oran oldukça yüksek; genç kadınların yaklaşık yüzde 80’i “çocuk bakıyorum” ya da “ev işleriyle meşgulüm” yanıtını veriyor.

NEET Grubunun Nedenleri: Çalışma İsteği ve Ekonomik Beklentiler

Türkiye genelinde 632 bin NEET gencin sadece iş aradığı, çoğunun ise iş bulamayacaklarını düşündükleri için başvuruda bulunmadıkları ortaya çıkıyor. NEET grubu, yaklaşık yarım milyon genç insanın iş arama isteğini kaybetmiş olduğunu gösteriyor. İş aramama nedenleri arasında, meslekleriyle uyumlu ya da kabul edilebilir bir ücretten iş bulamayacakları korkusu öne çıkıyor.

Gençlerin Ücret Beklentileri: Asgari Üstü Talep

BETAM'ın yıllık İstanbul İşgücü Piyasası anketine göre, gençlerin çoğu, iş tekliflerine asgari ücretin üzerinde bir ücretle cevap vermek istiyor. Fakat bu durum, birçok firma yöneticisinin gençleri asgari ücretle çalıştırma konusunda yaşadığı zorlukları artırıyor.

İstihdam Sorunları ve Cinsiyet Eşitsizliği

NEET oranları, bölgesel farklılıklar da gösteriyor. Özellikle Güneydoğu ve Ortadoğu Anadolu’da bu oran yüzde 31,5 ve yüzde 28,3 seviyelerine çıkıyor. Dolayısıyla, gençlerin iş gücünden uzaklaşması iş piyasası üzerinde olumsuz etkilere yol açıyor.

Çözüm Önerileri: Eğitimde Fırsat Eşitliği Sağlamak

Son olarak, sosyo-ekonomik nedenlerin etkisi altında kalmış gençlerin eğitim sürelerini uzatmak ve mezun olduktan sonra iş bulma süreçlerini desteklemek için yapılacak çalışmalar, ülkenin kalkınma çabaları açısından kritik önem taşıyor.