Çin'den Trump'a: Nadir Tespit İhracat Kısıtlamaları Yasak Değil

Çin'in İhracat Kontrolleriyle İlgili Açıklama

Çin Ticaret Bakanlığı (MOFCOM), 9 Ekim'de uygulamaya koyduğu yeni nadir toprak ihracat kontrollerinin, yasal bir ulusal güvenlik adımı olduğunu ve yasaklar niteliğinde olmadığını belirtti. Bakanlık, belirli sivil ticaret için lisansların verileceğini açıkladı.

Nadir toprak elementleri, elektrikli araçlar (EV) ve rüzgar türbinleri gibi yüksek teknolojili ekipmanlarda kullanılan 17 elementten oluşuyor. Çin, bu sektörde dünya çapında %70 üretim ve %90 işleme oranına sahip. Bu nedenle, lisans değişikliklerinin, madencilik veya son üretim başka yerlerde gerçekleşse bile zincir boyunca yansımaları olabileceği vurgulandı.

İhracat Kontrol Sisteminin Geliştirilmesi

MOFCOM sözcüsü, 9 Ekim'de gerçekleştirilen adımları, Gümrük Genel İdaresi ile birlikte, Çin'in ihracat kontrol sistemini iç hukuk ve yayılmayı önleme yükümlülükleri doğrultusunda “geliştirme” çabalarının bir parçası olarak tanımladı. Orta ve ağır nadir toprakların askeri önemi üzerinde durarak, partner ülkelerin önceden bilgilendirildiğini kaydetti.

Bakanlık, uygulamanın yasaklamak yerine lisanslama temelli olacağını vurguladı. Lisans başvuruları değerlendirilerek uygun olanlara izin verilecek ve Beijing, meşru ticareti teşvik etmek için özel lisanslar ve muafiyetleri de kapsayan kolaylaştırma önlemlerini “aktif olarak değerlendiriyor”.

Washington'a Yanıt ve Ticaret Savaşları

Çin, Donald Trump’ın 10 Ekim'de Truth Social üzerinden duyurduğu, 1 Kasım 2025'te yürürlüğe girecek %100 ek tarife ve “kritik yazılım” ile ilgili olası ABD ihracat kontrollerine atıfta bulundu. MOFCOM sözcüsü, ABD’nin tutumunu “çifte standart” olarak nitelendirirken, Washington’un kontrol listelerinin genişliğine dikkat çekti.

Bakanlık ayrıca, bir ticaret savaşı istemediklerini ama korkmadıklarını vurguladı. Karşılıklı temel üzerinden farklılıkların yönetilmesi için kurulan danışma kanallarına geri dönme çağrısında bulundu.

ABD Liman Ücretlerine Eleştiri

MOFCOM, 14 Ekim'den itibaren bazı Çin bağlantılı gemilere uygulanacak ABD liman ücretlerini eleştirerek, bu ücretlerin tek taraflı ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kurallarına aykırı olduğunu ifade etti. Bakanlık, Çinli şirketlerin haklarını korumak ve deniz taşımacılığında adil rekabet sağlamak amacıyla ABD bağlantılı gemilere yerel düzenlemelere göre özel liman ücretleri uygulayacağını duyurdu.

Son olarak, Bitcoin fiyatı, CoinDesk verilerine göre, 9 Ekim'deki en yüksek seviyesinden %10 düşerek yaklaşık 111,271 USD seviyelerine geriledi. Kripto Korku ve Açgözlülük Endeksi, 24 seviyesinde “Aşırı Korku” göstererek zayıf bir piyasa duyumunu işaret ediyor.