Çin Borsasında Yolsuzluk Alarmı: Eski CSRC Başkanına Gözaltı

Çin Finansında Sarsıcı Gelişme: Eski Borsa Denetçisi Yi Huiman Gözaltında

Çin'in eski menkul kıymetler denetleme kurumu başkanı Yi Huiman, akrabalarının görevi sırasında usulsüz menfaat sağladığı iddialarını da içeren kapsamlı bir yolsuzluk soruşturması çerçevesinde gözaltına alındı. Bu gelişme, ülkenin dinamik finans piyasalarında geniş yankı uyandırırken, Pekin'in yolsuzlukla mücadelesinin kararlılığını bir kez daha gözler önüne serdi.

Yolsuzluk Suçlamaları ve Soruşturma Detayları

Çin'in en üst düzey yolsuzlukla mücadele kurumu olan Merkez Disiplin Teftiş Komisyonu (CCDI) yetkilileri tarafından soruşturma için götürüldüğü belirtilen Yi Huiman, Ocak 2019 ile Şubat 2024 tarihleri arasında Çin Menkul Kıymetler Düzenleme Komisyonu (CSRC) başkanlığı görevini yürütmüştü. Konuya yakın kaynaklar, Yi'nin özellikle CSRC başkanı olarak görev yaptığı dönemde akrabalarının uygunsuz kazançlar elde edip etmediği hususunda derinlemesine incelemeye alındığını ifade etti. Bu iddialar, finansal sektördeki kurumsal yönetişim ve şeffaflık konularında ciddi soru işaretleri doğuruyor.

Piyasa Etkisi ve Geçmişteki Gelişmeler

Yi Huiman'a yönelik bu gözaltı kararı, Çin piyasalarındaki belirsizliği artırıyor. Yi'nin yerine Şubat 2024'te Wu Qing'in atanmasından önce, piyasalarda önemli dalgalanmalar yaşanmış, endeks beş yılın en düşük seviyelerine gerilemişti. Bu durum, hem kurumsal hem de bireysel yatırımcıların önemli kayıplar yaşamasına neden olmuştu. Çin yetkilileri, o dönemde Yi'nin görevden ayrılışının spesifik nedenlerini açıklamamıştı, ancak bu son gelişme, olayın ardındaki perdeyi aralamış oldu.

Yi Huiman: Bankacılıktan Borsa Liderliğine Uzanan Kariyer

60 yaşındaki Yi Huiman'ın kariyeri, Çin'in finans sektöründe önemli bir geçmişe dayanıyor. 1985 yılında kıdemsiz kredi görevlisi olarak katıldığı Çin Sanayi ve Ticaret Bankası'nda (ICBC) uzun yıllar görev yapan Yi, Ocak 2019'da CSRC'nin başına atandı. ICBC gibi devasa bir devlet bankasının kıdemli bir üyesi olarak edindiği deneyim, kendisini ülkenin en büyük ikinci ekonomisinin sermaye piyasalarını denetleyecek kilit bir pozisyona taşımıştı.

"Bir Yanardağ Başında Oturmak" Metaforu

Yerel medya ve sektör katılımcıları, CSRC başkanlığı görevini sıklıkla "bir yanardağ kraterinin başında oturmaya" benzetir. Bu metafor, kurumu yönetmenin ve Çin'in son derece değişken ve dinamik finans piyasalarını denetlemenin getirdiği muazzam zorlukları ve baskıyı net bir şekilde ortaya koymaktadır. Yi'nin bu zorlu görevdeki beş yıllık süresi, Çin sermaye piyasalarını modernize etme ve ulusal ekonomik hedeflere ulaşma adına kritik reformlarla doluydu.

Yi Döneminin Önemli Borsa Reformları ve Stratejik Hamleler

Yi Huiman'ın CSRC başkanlığı süresince, Çin sermaye piyasalarının modernizasyonu, ülkenin teknolojik inovasyonuna finansman sağlanması ve piyasa verimliliğinin artırılması hedeflenen bir dizi iddialı reforma imza atıldı. Bu reformlar arasında:

• 2019'da Şanghay'da işlem görmeye başlayan ve Çin'in Nasdaq tarzı yüksek teknoloji borsası olarak bilinen STAR Market'in kurulması.
• Yenilikçi küçük ve orta ölçekli şirketlere finansman sağlamak amacıyla 2021'de Pekin Borsası'nın kurulması.
• Şirketlerin düzenleyici kurumlar tarafından sıkı bir inceleme sürecinden geçmesini gerektiren önceki onay tabanlı halka arz (IPO) sisteminin yerini, daha şeffaf ve piyasa odaklı kayıt tabanlı bir halka arz sisteminin benimsenmesi.

Bu reformlar, Çin'in finansal altyapısını güçlendirmeyi ve küresel rekabetteki konumunu iyileştirmeyi amaçlıyordu.

Ant Group Vakası: Dönüm Noktası

Yi Huiman'ın görev süresi boyunca en dikkat çekici olaylardan biri, fintech devi Ant Group'un 2020 yılında Şanghay ve Hong Kong'da planlanan çift halka arzının dramatik bir şekilde askıya alınmasıydı. Yaklaşık 315 milyar dolar değerinde olması beklenen ve 37 milyar dolar gibi rekor bir sermaye toplamayı hedefleyen bu IPO, Pekin tarafından son dakikada aniden durduruldu. Bu karar, kurucu Jack Ma'nın finans otoritelerini inovasyonu engellemekle suçlayan konuşmasının ardından geldi ve Çin'in teknoloji devlerine yönelik düzenleyici baskının başlangıcı olarak kabul edildi. Bu olay, CSRC'nin ve genel olarak Çin hükümetinin piyasalar üzerindeki güçlü denetimini ve etkisini gözler önüne sermişti.

Çin'in Kapsamlı Yolsuzlukla Mücadelesi

Yi Huiman'a yönelik bu soruşturma, Çin Komünist Partisi'nin ve devletin, finans sektöründeki yolsuzlukla kararlılıkla mücadele edeceğine dair taahhüdünün bir parçasıdır. Geçtiğimiz yıl, merkez bankası başkan yardımcısından en büyük petrol ve gaz şirketinin eski başkanına kadar üst düzey pek çok ismin yolsuzluk soruşturmalarıyla sarsılması, bu mücadelenin kapsamını ve derinliğini göstermektedir. Ülkenin 97 milyon üyeli iktidardaki Komünist Parti içindeki yolsuzluğu ortadan kaldırmayı ve cezalandırmayı hedefleyen CCDI, son derece güçlü bir kurum olup, devlet denetiminin dışında faaliyet gösterir. Bu tür soruşturmalar, sağlam bir temele oturmaya çalışan Çin ekonomisinde ve azalan zenginlik duygusuyla boğuşan toplumda süregelen huzursuzluğu artırma potansiyeli taşımaktadır.