BIST Neden Küresel Yükselişlerden Uzak Düşüşlere Yakın?

BIST ve Küresel Piyasaların Asimetrik İlişkisi

Borsa İstanbul (BIST), küresel piyasalardaki hareketler karşısında ilginç bir davranış sergiliyor. Özellikle, global hisse senedi piyasaları yükseldiğinde BIST'in sınırlı yükseliş göstermesi, ancak düşüşlerde sert tepkiler vermesi, yatırımcıları düşündüren bir durum. Peki, bu durumun arkasında yatan nedenler neler?

Piyasa Yapısındaki Sınırlılıklar

BIST, görece küçük bir piyasa olma özelliği taşıyor. Likidite sınırlı ve işlem hacmi büyük global piyasalara kıyasla oldukça dar. Bu nedenle, yukarı yönlü hareketler yavaş ve temkinli ilerlerken, aşağı yönlü hareketler aniden ve hızlı bir şekilde meydana geliyor. Dolayısıyla, büyük alımlarla minimal etki uyandıran BIST, ani satışlarla hızlıca geri çekilebiliyor.

Yabancı Yatırımcıların Düşüşü

Yabancı yatırımcıların BIST'teki ağırlığı da önemli bir parametre. 2020 öncesinde %60 civarında olan yabancı yatırımcı payı, günümüzde yaklaşık %36 seviyelerine gerilemiş durumda. Bu durum, küresel piyasalardaki olumlu hareketlerin BIST'e yansımasını kısıtlıyor. Büyük oyuncuların azalması, global pozitif momentumdan yeterince faydalanamamaya neden oluyor.

Kısa Vadeli Yatırımcı Psikolojisi

BIST'te hakim olan yatırımcı profile bakıldığında, genellikle kısa vadeli ve likidite odaklı hareket olduğu görülüyor. Bu durum, uzun vadeli kurumsal yatırımcıların sınırlı katılımı ile birleşince, Wall Street’teki yükselişlerin Borsa İstanbul’a yansıma potansiyelini düşürüyor. Ancak satış dönemlerinde, yatırımcıların kısa vadeli refleksleri, endeksi hızla aşağı çekme eğiliminde oluyor.

Makro Ekonomik Faktörler

Türkiye ekonomisindeki yüksek faiz oranları, enflasyon ve artan jeopolitik riskler, yatırımcıların risk iştahını sınırlıyor. ABD ve Avrupa borsaları ralli dönemlerinde, yerel risk primleri ve TL'nin değeri ile ilgili kaygılar BIST'in bu hareketlere tam anlamıyla yanıt vermesini engelliyor. Ancak, global satış dönemlerinde riskten kaçış refleksi hemen devreye giriyor.

Sektörel Etkiler ve Psikoloji Önemi

BIST 100'ün bileşimi, bankacılık ve enerji gibi döviz gelirine hassas sektörlerden oluşuyor. Bu sektörler, genel piyasa olumlu olduğunda sınırlı destek sağlarken, düşüşlerde ise ağırlıkları nedeniyle endeksin sert düşmesine neden olabiliyor. Küresel yükselişlere sınırlı yanıt veren BIST, global satış dönemlerinde ise paniğin etkisiyle hızla olumsuz etkileniyor.

Borsa İstanbul'un bu karakteri, yatırımcılar için hem fırsat hem de risk barındırıyor. Küresel rallilerden faydalanmak ve düşüşlerde fırsatlar yaratmak için strateji geliştirmek kritik önem taşıyor.