BIST Endeks Kuralları Yenilendi: Piyasa Yapısında Büyük Değişiklikler

Borsa İstanbul'dan Pay Endeksleri Kural Setinde Kapsamlı Güncellemeler

Borsa İstanbul, Finansal Ölçütler Komitesi tarafından periyodik olarak titizlikle gözden geçirilen pay endeksleri kural setlerinde önemli güncellemeler yaptığını duyurdu. Dinamikleşen piyasa koşullarına ve uluslararası standartlara uyum sağlama hedefiyle şekillenen bu değişiklikler, Türk sermaye piyasalarının derinliğini, şeffaflığını ve güvenilirliğini artırmayı amaçlamaktadır. Piyasa katılımcılarından gelen değerli görüşlerin de dikkate alınarak nihai halini alan bu stratejik düzenlemeler, piyasa aktörlerine adaptasyon süresi tanımak amacıyla 27 Ağustos 2025 tarihinden itibaren resmen yürürlüğe girecek.

Yapılan bu düzenlemeler, sadece teknik bir uyarlama olmanın ötesinde, Borsa İstanbul endekslerinin temsil kabiliyetini güçlendirmeyi, yatırımcılara daha net ve güvenilir göstergeler sunmayı hedeflemektedir. Gelişen finansal teknolojiler, değişen yatırımcı beklentileri ve küresel piyasalardaki eğilimler doğrultusunda atılan bu adımlar, Türkiye'nin finans merkezi olma vizyonuna katkıda bulunacak niteliktedir. Endekslerin, piyasanın genel sağlığını ve yönünü en doğru şekilde yansıtması, hem yerel hem de yabancı yatırımcıların karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, Borsa İstanbul’un proaktif yaklaşımı, piyasa mekanizmalarının etkinliğini artırma ve yatırımcı güvenini pekiştirme çabasının somut bir göstergesidir.

Kapsamlı Değişikliklerin Temel Noktaları ve Rasyoneli

Güncellemeler, bir dizi kritik alanda yapısal iyileştirmeler öngörmektedir. Bu değişiklikler, endekslerin kalitesini artırırken, piyasa katılımcılarının beklentilerini karşılamayı ve endekslerin uzun vadeli istikrarını güvence altına almayı amaçlamaktadır. Her bir madde, piyasa yapısını daha sağlam temellere oturtacak bir düşünce sürecinin ürünüdür.

Piyasa Öncesi İşlem Platformu (PÖİP) Payları Endeks Kapsamından Çıkarılıyor

Yapılan düzenlemeler kapsamında, Piyasa Öncesi İşlem Platformu (PÖİP)'nda işlem gören payların BIST Tüm ve BIST 500 Endeksleri kapsamından çıkarılması kararlaştırıldı. PÖİP, genellikle ilk halka arz edilecek veya çeşitli nedenlerle ana pazarlara henüz dahil olamamış, daha düşük piyasa değeri ve likiditeye sahip şirketlerin paylarının işlem gördüğü bir platformdur. Bu platformdaki paylar, doğal olarak ana pazardaki şirketlere kıyasla daha yüksek risk profili taşıyabilir, daha dar bir yatırımcı tabanına sahip olabilir ve daha düşük işlem hacimleriyle karakterize edilebilir.

Bu kararın temel gerekçesi, BIST Tüm ve BIST 500 gibi geniş tabanlı endekslerin, ana piyasaların genel performansını ve likidite yapısını daha doğru bir şekilde yansıtmasını sağlamaktır. PÖİP hisselerinin endekslerden çıkarılması, endekslerin kalitesini artırarak, daha likit ve şeffaf varlıklara odaklanmasını sağlayacaktır. Bu durum, endeks bazlı yatırım ürünleri ve fonlar için daha istikrarlı bir temel sunarken, yatırımcıların piyasa risklerini daha sağlıklı değerlendirmesine olanak tanıyacaktır. Böylece, endekslerin temsil ettiği piyasa bölümü daha homojen, daha olgun ve ana akım piyasa dinamikleriyle daha uyumlu hale gelecektir. Bu adım, uluslararası endeks sağlayıcılarının genel eğilimine de paralel bir yaklaşımdır.

BIST 500 Endeksi Seçiminde Pazar Yapısı Esas Alınıyor

BIST 500 Endeksi'ne dahil edilecek payların seçiminde, Borsa İstanbul Pay Piyasası Pazar yapısına uygun olarak Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar sıralamasıyla bir değerlendirme yapılacağı belirtildi. Bu yeni yaklaşım, endeksin bileşenlerini seçerken şirketlerin bulunduğu pazar segmentinin kalitesini ve likidite seviyesini önceliklendirme amacı taşımaktadır. Yıldız Pazar şirketleri, en yüksek piyasa değeri, işlem hacmi ve kurumsal yönetişim standartlarına sahipken, Ana Pazar ve Alt Pazar şirketleri de belirlenmiş kriterlere göre sıralanmaktadır. Bu hiyerarşi, piyasaların derinliğini ve şirketlerin operasyonel büyüklüğünü yansıtır.

Bu düzenleme, BIST 500 Endeksi'nin, Türk sermaye piyasalarının en güçlü ve en likit şirketlerini daha etkin bir şekilde temsil etmesini sağlayacaktır. Endekse dahil edilecek payların seçiminde pazar yapısının esas alınması, endeksin genel kalitesini ve yatırımcı nezdindeki güvenilirliğini artıracaktır. Yüksek kurumsal yönetişim standartlarına sahip, daha şeffaf ve likit şirketlerin endekste ağırlık kazanması, özellikle uluslararası portföy yöneticileri ve fonlar için Türkiye piyasalarının çekiciliğini artırabilir. Bu metodolojik iyileştirme, endekslerin piyasa derinliğini ve kurumsallığını daha iyi yansıtma prensibine dayanmakta olup, pasif yatırım stratejileri uygulayanlar için daha güvenilir bir referans noktası sunmayı hedeflemektedir.

Endeks Değerlendirme Veri Süreleri 6 Aydan 12 Aya Uzatıldı

Çok sayıda önemli endeksin dönemsel değerlemelerinde kullanılan "Günlük Ortalama İşlem Hacmi" ve "Düzeltilmiş Fiyat" verilerinin süresi, 6 aydan 12 aya çıkarıldı. Bu değişiklik, BIST 30, BIST 50, BIST 100, BIST 500, BIST Likit Banka, BIST Banka Dışı Likit 10, BIST Sürdürülebilirlik 25, BIST Temettü 25, BIST Katılım 30, BIST Katılım 50 ve BIST Katılım 100 endeksleri için geçerli olacak. Veri süresinin iki katına çıkarılması, diğer değerlendirme verileriyle uyumlu bir metodoloji oluştururken, endekslerin daha sağlam ve uzun vadeli piyasa dinamiklerini yansıtmasına olanak tanıyacak.

Bu adımın temel amacı, kısa vadeli piyasa dalgalanmalarının veya mevsimsel etkilerin endeks bileşimleri üzerindeki etkisini azaltmaktır. 6 aylık veri süresi, bazen anlık veya geçici piyasa hareketlerinin endeks değerlemelerinde abartılı bir şekilde yansımasına neden olabilmekteydi. 12 aylık bir döneme yayılan veri değerlendirmesi, şirketlerin performansını ve likidite karakteristiğini daha kapsamlı ve dengeli bir şekilde analiz etmeyi mümkün kılacaktır. Bu sayede, endekslerdeki şirket değişiklikleri daha istikrarlı bir temel üzerinde gerçekleşecek, fon yöneticileri ve endeks bazlı ürün yatırımcıları için daha öngörülebilir bir ortam sağlanacaktır. Uluslararası birçok borsa da benzer şekilde daha uzun veri değerlendirme sürelerini tercih etmektedir; bu değişiklik, Borsa İstanbul'un küresel en iyi uygulamalarla uyumunu da pekiştirmektedir.

Daha uzun veri periyodu, şirketlerin endeks içindeki yerini belirlemede sadece anlık piyasa popülaritesi yerine, daha kalıcı likidite ve fiyat hareketlerini dikkate almayı teşvik eder. Bu, endekslerin daha az "churn" (sık şirket değişimi) yaşamasına ve yatırımcılar için işlem maliyetlerinin düşmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca, piyasa katılımcılarının, şirketlerin endekslerdeki konumlarını daha uzun vadeli performanslarına göre değerlendirmesi gerekliliği, piyasadaki karar alma süreçlerine daha derinlikli ve stratejik bir bakış açısı kazandıracaktır. Bu yaklaşım, endekslerin piyasanın gerçek temsilcileri olma vasfını güçlendirecektir.

BIST 100 ve BIST Katılım 100 Endeksleri İçin Sıralama Aralıkları Genişletildi

BIST 100 ve BIST Katılım 100 endekslerinde sıralanmış payların seçiminde kullanılan alt ve üst sıralar, 95-105'ten 90-110 olarak güncellendi. Bu düzenleme, endekslerin "tampon bölge" mekanizmasını güçlendirmeye yönelik önemli bir adımdır. Bir şirketin endekse girebilmesi veya endeksten çıkmaması için belirli bir sıralama içinde yer alması gerekir. Bu aralık, şirketlerin küçük piyasa dalgalanmaları veya anlık performans değişiklikleri nedeniyle sık sık endekse girip çıkmasını engellemeyi amaçlar, böylece endekslerin istikrarını artırır.

Sıralama aralığının genişletilmesi (90-110), endekslerin daha fazla istikrar kazanmasını sağlayacaktır. Örneğin, daha önce 106. sırada olan bir şirket endeksten çıkarılma riskiyle karşı karşıyayken, yeni düzenlemeyle 110. sıraya kadar olan şirketler endekste kalma potansiyelini sürdürebilecektir. Benzer şekilde, endekse yeni girecek bir şirketin daha düşük bir sıralamayla bile (90. sıraya kadar) dahil olabilmesi mümkün hale gelmiştir. Bu durum, endekslerdeki değişim sıklığını azaltarak, endeks bazlı ürünlerin yönetim maliyetlerini düşürebilir ve yatırımcılar için daha öngörülebilir bir endeks yapısı sunar. Böylece, endekslerin temel amacına uygun olarak, piyasanın genel eğilimini ve performansını daha istikrarlı bir şekilde yansıtması sağlanmış olur. Bu esneklik, aşırı volatilite dönemlerinde endeks bileşenlerinin gereksiz yere değişmesinin önüne geçerek, piyasa katılımcılarına daha sağlıklı bir referans sunar.

"BIST Geri Alım Endeksi" Bölümünde Güncelleme

Son olarak, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)'nun ilgili İlke Kararı'nın yürürlükten kalkması nedeniyle "3.29 BIST Geri Alım Endeksi" başlıklı bölüm de güncellenecek. Bu teknik düzenleme, Borsa İstanbul'un piyasa mevzuatına ve düzenleyici çerçeveye tam uyumunu sağlamaya yönelik bir adımdır. Şirketlerin kendi paylarını geri alım programları, piyasa likiditesini ve hisse fiyatlarını etkileyen önemli bir mekanizmadır. SPK'nın bu konudaki ilke kararının değişmesi, Borsa İstanbul'un ilgili endeks metodolojisini de revize etmesini zorunlu kılmıştır.

Bu güncelleme, BIST'in endeks kurallarını her zaman güncel tutma ve yasal değişikliklere hızla adapte olma taahhüdünü göstermektedir. Geri alım endeksinin metodolojisindeki değişiklikler, SPK'nın yeni düzenlemeleri doğrultusunda, pay geri alım işlemlerinin endeks performansı üzerindeki etkilerini daha doğru yansıtmayı ve piyasa katılımcılarına bu konudaki güncel bilgileri sağlamayı amaçlamaktadır. Bu sayede, endeksler, piyasadaki tüm yasal ve operasyonel dinamikleri eksiksiz bir şekilde yansıtabilecektir. Bu teknik revizyon, piyasa düzenleyicilerinin politikaları ile Borsa İstanbul'un işleyişi arasındaki uyumu sürdürmek adına kritik bir öneme sahiptir.

Yatırımcılar ve Piyasa Katılımcıları İçin Neler İfade Ediyor?

Borsa İstanbul'un Finansal Ölçütler Komitesi tarafından hayata geçirilen bu kapsamlı endeks kural seti güncellemeleri, piyasalardaki dinamik gelişmeler, uluslararası mevzuat değişiklikleri ve uygulama ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirilmiştir. Bu kararlar, Türk sermaye piyasalarının uluslararası standartlara daha da yaklaşmasına, şeffaflığın artmasına ve yatırımcı güveninin pekişmesine önemli katkılar sunacaktır. Global finans piyasalarıyla entegrasyonu hedefleyen Türkiye için bu tür adımlar, piyasa algısını olumlu yönde etkileyecektir.

Yeni kuralların 27 Ağustos 2025 tarihinde yürürlüğe girecek olması, piyasa katılımcılarına portföy stratejilerini ve yatırım modellerini bu yeni yapıya uygun olarak gözden geçirmeleri için yeterli ve makul bir hazırlık süresi tanımaktadır. Endekslerin daha istikrarlı, likit ve temsil kabiliyeti yüksek bir yapıya kavuşması, özellikle pasif fon yöneticileri, endeks bazlı yatırım ürünleri sunan kurumlar ve algoritmik işlem yapan yatırımcılar için büyük önem taşımaktadır. Bu düzenlemelerle, Borsa İstanbul, daha olgun ve öngörülebilir bir piyasa ortamı sunma vizyonunu sürdürmektedir. Türk sermaye piyasalarının gelecekteki büyüme ve gelişimine sağlam bir zemin hazırlayan bu adımlar, piyasa aktörleri tarafından dikkatle takip edilmeli ve stratejiler buna göre optimize edilmelidir. Borsa İstanbul, bu adımlarla sadece mevcut durumu iyileştirmekle kalmayıp, gelecekteki piyasa değişimlerine karşı da daha dirençli bir yapı inşa etme kararlılığını sergilemektedir.