BM, Derin Mali Krizle Yüzleşiyor: Barış Gücü Etkileniyor

Birleşmiş Milletler, Mali Krizle İflas Eşiğinde

Dünyanın en büyük çok uluslu kuruluşu olan Birleşmiş Milletler (BM), faaliyetlerini sürdürebilmek için çetin bir mücadele veriyor. Uzmanlar, mevcut ekonomik krizin barış gücü operasyonlarından mültecilere yardım faaliyetlerine kadar birçok alandaki çalışmaları olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyor.

Bütçede Kesinti ve Personel Azaltımı Önerisi

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, 17 Ekim'de yaptığı açıklamada, üye devletlerin ödemelerini zamanında gerçekleştirmezse kuruluşun "iflasa doğru bir yarış" içinde olacağını belirtti. Guterres, 2026 yılı için önerdiği bütçenin bu yıla göre yüzde 15 oranında azaltılarak 3,2 milyar dolara düşürülmesi ve personel sayısının yüzde 19 azaltılarak 13 bin 809'dan 11 bin 594'e indirilmesi gerektiğini ifade etti.

ABD'nin Ödemeleri Durdurması Krizin Merkezinde

BM'nin karşı karşıya olduğu mali krizin merkezinde ise ABD'nin kuruluşun temel bütçesine yaptığı düzenli katkıyı askıya alması yer alıyor. Uzmanlar, ABD'nin BM'nin olağan bütçesindeki yaklaşık yüzde 22'lik katkısıyla ve yaptığı milyarlarca dolarlık gönüllü insani yardımlarla en büyük bağışçı olduğunu belirtiyor.

Ayrıca, Pew Araştırma Merkezi'nin verilerine göre, bu yıl BM'nin 3,5 milyar dolarlık olağan bütçesindeki ABD'nin payı 820,4 milyon doları buluyor, ancak bunun büyük bir kısmı ya ertelendi ya da durduruldu.

Küresel Domino Etkisi

Uzmanlar, ABD'nin ardından Almanya, İngiltere ve Hollanda gibi diğer bağışçıların da iç mali baskılar nedeniyle yardımlarını azalttığını belirtiyor. Çin ve Rusya ise ödemelerini geciktiriyor veya eksiksiz yapmıyor. BM finansmanı uzmanı Ronny Patz, "Tüm BM sistemi etkilendiğinde müdahalede bulunmak zordur" diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti.

2026 Yılı: Krizin Zirve Yılı Olabilir

Patz, BM'nin temel bileşenlerini korumak için acil fona ihtiyaç duyduğunu vurgulayarak, "2026, krizin boyutunu tam olarak göreceğimiz yıl olacak. Bu yıl itibarıyla en düşük finansman yılı olabilir" dedi.

Mali Kriz Göçmenleri Vuruyor

BM Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), faaliyetlerinde büyük kesintiler yapmak zorunda kalırken, Sudan'da 80 bin kadın ve kız çocuğu destekten mahrum kalıyor. Afganistan'da 450 sağlık merkezinin kapatılması söz konusu. Ukrayna'da yaklaşık 1 milyon kişi nakdi yardımlarını kaybetme riskini taşıyor.

BMMYK Sözcüsü Matthew Saltmarsh, "Dünyanın hassas bölgeleri çöküntüye uğradığında güvenlik sorunu yayılır. Bu yaşanmadan önce harekete geçmek her ülkenin faydasınadır" diyerek riske dikkat çekti.